In de schaduw van het gewelddadige optreden van Iran tegen protesten tegen het regime in het hele land, zeggen families en mensenrechtenorganisaties dat de autoriteiten van de Islamitische Republiek ook minstens zeven Koerden.
Er is een half jaar verstreken sinds de familie van Mahsa Jina Amini zegt dat de 22-jarige Koerdische vrouw werd vermoord door de autoriteiten van het regime nadat ze was gearresteerd, naar verluidt omdat ze haar hijab niet op de juiste manier droeg. Haar dood veroorzaakte een aaneenschakeling van ongekende protesten in Iran.
Sindsdien zijn veiligheidstroepen vastgelegd op video, onderwerpen Koerden tot een bijzonder harde repressie in antwoord tot volksprotesten.
Ten minste 121 Koerden, onder wie 11 kinderen, zijn gedood door veiligheidstroepen tijdens protesten tegen het regime, volgens het in Europa gevestigde Mensenrechtennetwerk in Koerdistan (KHRN).
Mensenrechtenorganisaties zeggen dat deze moorden het zoveelste voorbeeld zijn van de Islamitische Republiek lang staand vervolging van de Koerdische etnische minderheid in Iran, die nog steeds bestaat onevenredig getroffen door repressie door autoriteiten.
„In de schaduw van officiële executies de Islamitische Republiek zet haar vervolging van de Koerdische minderheid voort en heeft talloze burgers gedood of gemarteld‘, zei de Koerdische mensenrechtenadvocaat Soran Mansournia.
„Het is erg pijnlijk dat de westerse media en politici de namen en verhalen van deze personen niet kennen“, zei hij.
De volgende profielen van mensen die naar verluidt zijn gedood door marteling, zijn samengesteld met behulp van getuigenissen van vijf bronnen dicht bij de respectieve families en vrienden van de slachtoffers die CBC News niet noemt vanwege veiligheidsoverwegingen, evenals Soran Mansournia en KHRN.
Autoriteiten in Iran hebben niet gereageerd op de vele verzoeken van CBC om commentaar op de omstandigheden rond de sterfgevallen.
Nasrin Ghaderi
De 39-jarige civiele en politieke activist Nasrin Ghaderi, was geen onbekende in ontmoetingen met autoriteiten. Ze werd verschillende keren gearresteerd, onder meer in 2009 voor slecht-hejabi, of naar verluidt haar verplichte hijab niet op de juiste manier droeg.
Oorspronkelijk afkomstig uit Marivan, in de provincie Koerdistan, besloot ze in Teheran te blijven nadat ze haar bachelor filosofie had afgerond. Ghaderi sloot zich aan bij de protesten toen ze in september 2022 begonnen.
Op 4 november 2022 maakte Ghaderi’s familie zich zorgen nadat ze urenlang niets van haar had gehoord. Haar broer ging naar haar huis, waar hij het levenloze lichaam van Ghaderi op de grond vond.
Een bron dicht bij de familie zegt dat veiligheidstroepen naar haar huis kwamen met de bedoeling haar te ontvoeren, maar dat het duidelijk was dat ze zich had verzet.
„Haar hoofd was zwaar geraakt. Ik denk dat ze vele malen met knuppels zijn geslagen, totdat ze uiteindelijk werd gedood. Ze was gekneusd en het bloed was van haar gezicht geveegd“, zei de bron.
Toen ambulances arriveerden, deden de autoriteiten dat ook. Bronnen zeiden dat veiligheidstroepen snel de controle overnamen en haar familie bedreigden.
Ghaderi’s vader, die op dat moment in Teheran was aangekomen, zei dat de autoriteiten hem hadden verteld dat als hij niet zou zwijgen over de dood van zijn dochter, ze haar lichaam op een geheime locatie zouden begraven. In velen is melding gemaakt van het kapen van lichamen door regeringstroepen andere gevallen.
Bronnen die dicht bij de familie staan, zeggen dat veiligheidstroepen de mobiele telefoons van Ghaderi’s vader en broer in beslag hebben genomen en de familie vervolgens hebben „begeleid“ naar de provincie Koerdistan. Ze volgden de ambulance die haar lichaam vervoerde. Tijdens die acht uur durende reis vertelden bronnen aan CBC News dat Ghaderi’s vader gedwongen was op de staatstelevisie te verschijnen om te zeggen dat zijn dochter was overleden aan een reeds bestaande ziekte.
Tot op de dag van vandaag zegt de familie van Ghaderi dat de autoriteiten de laptop en USB-drives die ze uit haar huis had meegenomen niet hebben teruggegeven.
Een bron dicht bij Ghaderi zegt dat ze een vrouw was die van poëzie hield en wiens enige wens was om in een poëtische en vrije wereld te leven.
„Ze geloofde in een God die de God van vrijheid is. In een van haar laatste gedichten voor haar dood schreef ze: Zing in de naam van de God die vrijheid schiep. Zing in de naam van de schepper: ‚Vrouwen, leven, Vrijheid.‘ „
Shadman Ahmadi
Toen vorig jaar voor het eerst protesten uitbraken, zeggen bronnen dicht bij de 23-jarige Shadman Ahmadi dat hij deelnam aan de meeste demonstraties in de stad Dehgolan in de provincie Koerdistan.
Ahmadi had in de loop der jaren verschillende aanvaringen met de autoriteiten en toen hij op 8 december 2022 een protest bijwoonde, zagen ze hem gemakkelijk in de menigte, zeggen bronnen dicht bij zijn familie.
Volgens getuigen omsingelden veiligheidstroepen Ahmadi en probeerden ze hem vast te houden. Ondanks dat hij werd geslagen en geschopt door minstens een dozijn agenten, zeiden ze dat hij zich bleef verzetten en dat de autoriteiten verhinderden dat de menigte hem te hulp kwam.
Getuigen zeiden dat pas nadat Ahmadi was geschokt met verdovingsgeweren en gewelddadig was geslagen, de agenten hem naar het politiebureau konden slepen.
Een bron die gestationeerd was in de gevangenis waar Ahmadi naartoe werd gebracht, vertelde zijn familie dat hij was doodgemarteld nadat hij in een cel was gegooid.
Mansournia zegt dat de autoriteiten in Dehgolan een bepaald soort wrok koesterden jegens Ahmadi.
„Shadman was een stoere vent met een grote aanwezigheid,“ zei hij. „Hij had in de loop der jaren veel fysieke confrontaties met autoriteiten tijdens straatprotesten waar ze hem niet onder controle konden krijgen. Dus toen ze hem betrapten, konden ze wraak nemen.“
Toen het nieuws over Ahmadi’s detentie de ronde deed, zei de gevangenisbron dat agenten hem om de beurt zouden schoppen en slaan met wapenstokken. Vier uur nadat hij voor het eerst door de autoriteiten was meegenomen, kreeg de familie te horen dat hij was overleden.
De opperrechter van Dehgolan vertelde de familie dat Ahmadi een einde aan zijn leven maakte en dat hij zou worden begraven door gerechtelijke agenten – waartegen de familie zich verzette.
Zijn ouders en goede vrienden haastten zich naar het mortuarium om Ahmadi’s lichaam klaar te maken voor de begrafenis. Toen zagen ze de tekenen van marteling: zijn rug was helemaal zwart van de blauwe plekken, zijn pols was gebroken en ook zijn schedel leek gebarsten.
Zijn vrienden namen een enorm risico en filmden Ahmadi’s lichaam om te laten zien wat er met hem was gebeurd. In grafische video’s die sindsdien op sociale media zijn gepost, zijn zijn vrienden te horen huilen over Ahmadi’s gehavende lichaam – en soms uiten ze hun woede en minachting jegens de veiligheidstroepen van het regime.
Ahmadi was zo geliefd dat grote menigten zich verzamelden voor zijn begrafenis en twee herdenkingen na zijn begrafenis.
Mohammad Haji Rasulpour
Mohammad Haji Rasulpour, 57, was een voormalige politieke gevangene die bekend stond om zijn pleidooi voor vrouwenrechten in de stad Bukan.
„Iedereen zegt dat hij altijd op de eerste rij stond bij demonstraties, vooral bij protesten voor vrouwenrechten“, zei Mansournia. „Hij werd vele malen gemarteld en gevangengezet, maar dat weerhield hem er nooit van om te blijven opkomen voor wat juist is.“
Rasulpour werd op 1 oktober 2022 gearresteerd in de Koerdische stad Bukan en 16 dagen later op borgtocht vrijgelaten. Eind november werd hij opnieuw gearresteerd, vlak voor zijn winkel.
Twintig dagen gingen voorbij voordat zijn familie door de autoriteiten werd verteld dat Rasulpour kon worden vrijgelaten op borgtocht van ongeveer vijf miljard Iraanse rial (toen gewaardeerd op $ 22.000 Cdn.)
Toen zijn familie bij de gevangenis aankwam, werd Rasulpour in een rolstoel overgedragen. Tot hun schrik en afschuw realiseerden ze zich dat hij bewusteloos was en tekenen van marteling op zijn lichaam had.
Ze brachten hem met spoed naar het ziekenhuis waar hij was opgenomen op de intensive care. Rasulpour stierf vijf dagen later, op 18 december 2022.
De volgende dag verzamelde zich een grote menigte op zijn begraafplaats, die slogans tegen het regime scandeerde, waaronder de Koerdisch gezang van „Jan, Jiyan, Azadi“ (Vrouw, Levensvrijheid), dat de slogan van de opstand was geworden.
Streef ernaar de Koerdische vervolging te beëindigen
Mansournia en mensenrechtenadvocaten zeggen dat het onder de aandacht brengen van deze zaken van het allergrootste belang is als het gaat om het beëindigen van de voortdurende vervolging en moord op Koerdische mensen door het regime.
„Het gebrek aan aandacht van de westerse media voor de gemarginaliseerde provincies van Iran, zoals Koerdistan of Sistan-Baluchestan, stelt het regime in staat om Koerden vaak ongestraft te martelen“, zegt KHNR-vrijwilliger Fatemeh Karimi.
„Het regime beschuldigt Koerden er doorgaans van dat ze lid zijn van politieke partijen en daarom een bedreiging vormen voor de nationale veiligheid. Het doden van Koerdische gevangenen onder foltering heeft de regering vaak weinig gekost“, zei ze.
Het documenteren van deze misdaden is ook persoonlijk voor Mansournia, wiens eigen broer, Borhan Mansourniawerd tijdens de opstand tegen het regime in november 2019 neergeschoten door regeringstroepen in de stad Kermanshah met een Koerdische meerderheid (Kirmaşan in het Koerdisch).
Mansournia en andere Iraniërs wier familieleden het slachtoffer waren van misdaden begaan door de Islamitische Republiek hebben de Revolutionaire Raad van Dadkhahan Iran. Hun doel is om uiteindelijk regeringsambtenaren voor de rechter te brengen.
Sinds de dood van Amini op 16 september 2022 zijn tot nu toe minstens 530 demonstranten, waaronder 71 kinderen, vermoord, zegt mensenrechtenorganisatie HRANA rapporten.
Protesten gaan door in delen van het land, vooral in de zuidoostelijke provincie Sistan en Baluchestan.
De Iraanse autoriteiten hebben sindsdien toegegeven dat het totale aantal mensen dat is vastgehouden in verband met de protesten meer dan 22.000 bedraagt.
Kulturelle En
