Op zaterdag brak voor de derde nacht geweld uit tussen demonstranten en veiligheidstroepen in het centrum van Parijs, nadat de regering een parlementaire stemming over impopulaire pensioenhervormingen had ontweken.
De revisie van president Emmanuel Macron zal de standaard pensioenleeftijd met twee jaar verhogen tot 64 jaar, wat volgens hem essentieel is om ervoor te zorgen dat het systeem niet failliet gaat.
Nadat de ministers het plan donderdag bij decreet hadden goedgekeurd, buiten de Tweede Kamer om, dienden rivaliserende oppositiepartijen twee afzonderlijke moties van wantrouwen in, die maandagmiddag worden besproken. Er wordt verwacht dat ze zullen mislukken.
Wat is er zaterdag gebeurd?
De politie zei dat ongeveer 4.000 mensen zich verzamelden op Place d’Italie nadat ze vanwege woedende botsingen de afgelopen nachten niet mochten demonstreren in de buurt van het gebouw van de Nationale Assemblee.
Het verbod werd bevolen vanwege “ernstige risico’s van verstoring van de openbare orde”.
Le Monde Volgens de krant startte een groep demonstranten afvalbranden, braken klassen op reclameborden en bushokjes en sloegen slagbomen, die werden gebruikt om straten te blokkeren, bij de politie.
De krant zei dat 73 mensen werden gearresteerd en net als de voorgaande nachten gebruikte de oproerpolitie traangas en waterkanonnen om de menigte uiteen te drijven.
Eerder zaterdag marcheerden tientallen studenten en activisten door Parijs’ Forum des Halles winkelcentrum, luid zingend en rode rook uitblazend.
Geweld werd ook gemeld in de zuidoostelijke stad Lyon voor een tweede nacht toen kleine groepen de politie verschillende keren confronteerden, wat leidde tot een reactie met onder meer traangas.
Vrijdag werden meer dan 30 mensen opgepakt nadat een groep demonstranten had geprobeerd in te breken in een gemeentehuis en het gebouw in brand had gestoken.
Er vonden overwegend vreedzame marsen plaats in verschillende andere Franse steden, waaronder Marseille, Montpellier en Nantes – waar op een bordje ‘Dood aan de koning’ stond, schijnbaar verwijzend naar Macron.
Wat nu voor de protestbeweging?
Een brede alliantie van de belangrijkste vakbonden in Frankrijk heeft gezegd leden te blijven mobiliseren om te proberen de pensioenwijzigingen om te buigen.
Sommige vakbonden bevalen arbeiders om hun voortdurende stakingen voort te zetten, waardoor onder andere de hogesnelheids- en regionale treindiensten dit weekend zwaar werden getroffen.
De gemeentelijke afvalophalers van Parijs hebben hun actie voortgezet en tegen vrijdag lag naar schatting 10.000 ton afval op straat.
Op sommige Franse luchthavens zal maandag bijna een derde van de vluchten worden geannuleerd als gevolg van stakingen, voorspelden vakbondsleiders.
De CGT-vakbond zei dat haar leden vrijdagavond de olieraffinaderij TotalEnergies in Normandië hadden gesloten. Een soortgelijke blokkade van een raffinaderij in Zuid-Frankrijk begon eerder op de dag.
Donderdag, de negende sinds half januari, staat ook een dag van landelijke vakbondsactie op het programma.
Publieke vijandigheid niet genoeg om plannen te vernietigen
Het verzet tegen de pensioenhervorming was al groot, volgens peilingen was tweederde van de Franse bevolking tegen het plan.
Maar de plotselinge stap om een parlementaire stemming te vermijden, met een beroep op het controversiële artikel 49.3 van de grondwet, veroorzaakte niet alleen publieke verontwaardiging, maar ook kritiek onder de politieke klasse.
In het parlement volgende week hopen wetgevers van de oppositie voldoende steun te krijgen om het kabinet omver te werpen bij de stemmen van wantrouwen en de wet in te trekken.
Maar het kabinet van premier Elisabeth Borne zal naar verwachting grotendeels overleven.
De motie zou steun nodig hebben van ongeveer de helft van de groep rechtse Republikeinen van de oppositie, een scenario dat als hoogst onwaarschijnlijk wordt beschouwd. Ze zouden ook de gedeelde steun nodig hebben van de machtige extreemlinkse en extreemrechtse facties in de Nationale Assemblee.
Macron plaatste de pensioenhervormingen vorig jaar centraal in zijn herverkiezingscampagne.
Terwijl zijn regering betoogde dat Frankrijk zich moest schikken naar zijn Europese buren, waar de pensioengerechtigde leeftijd doorgaans hoger is, zeggen critici dat de veranderingen oneerlijk zijn voor mensen die vanaf jonge leeftijd in fysiek zware banen werken en voor vrouwen die hun loopbaan onderbreken om kinderen groot te brengen.
De onrust doet denken aan de gele hesjesprotesten die eind 2018 uitbraken over hoge brandstofprijzen, waardoor Macron gedwongen werd een gedeeltelijke ommezwaai te maken op het gebied van een koolstofbelasting.
Macron had ook pensioenhervormingen gepland voor zijn eerste ambtstermijn als president, maar moest op het idee terugkomen en voerde vorig jaar campagne met een belofte om de klus te klaren.
mm/msh (AFP, AP, Reuters)
dw En