druk op
Ondanks de voorspelde bbp-groei lijdt Rusland onder hoge inflatie en een gebrek aan inkomsten. De toekomst van de oorlogsfinanciering blijft onzeker.
Moskou – Binnen een paar jaar is de Russische economie getransformeerd in een oorlogseconomie. Het is nu volledig afhankelijk van de wapenproductie, de handel met China en de aanhoudende olie- en gashandel, die ondanks westerse sancties nog steeds kopers vindt. Ondanks een voorspelling van de Wereldbank dat het bruto binnenlands product (bbp) dit jaar 3,2 procent zou kunnen bedragen, is de economische situatie in Rusland allesbehalve rooskleurig. Met een extreem hoge inflatie, de angst voor onteigening en een tekort aan arbeidskrachten als gevolg van de dienstplicht, staat het land voor steeds grotere uitdagingen.
De Russische economie verliest aan belang: de inflatie blijft hoog
Nieuwsweek rapporteert dat de Russische economie zal krimpen vanaf 2025 en daarna gestaag tot het einde van het decennium. Volgens het Internationale Monetaire Fonds (IMF) zal het bbp volgend jaar slechts 1,8 procent bedragen. Een oorlogseconomie is geen duurzame economie en zolang president Vladimir Poetin zijn bloedige oorlog in Oekraïne voortzet, zal de economische afhankelijkheid van het conflict blijven toenemen. Ondanks drastische renteverhogingen door de Russische centrale bank vorig jaar blijft de inflatie op acht procent staan. De centrale bank verwacht voor 2024 een gemiddelde inflatie van 4,8 procent.
Het blijft onzeker hoe Poetin zijn oorlog na 2024 wil financieren. Dat zei de Russische econoom Igor Lipsiz begin april in een interview met het Amerikaanse ministerie van Buitenlandse Zaken Frankfurter Allgemeine Zeitung (FAZ): “Het lijkt mij en andere economen dat Rusland de oorlog dit jaar nog kan financieren.” Maar daarna is het onduidelijk “waar het geld vandaan zal komen.”
De inkomstenbronnen van de staat slinken steeds verder, wat nu pas echt duidelijk wordt. Gazprom is hiervan een voorbeeld en boekte in 2023 voor het eerst in zijn geschiedenis verliezen. In plaats daarvan loopt de staat steeds meer schulden op, waarvan de terugbetaling in de nabije toekomst een zware druk op de begroting zal leggen. Volgens deskundigen is een groot probleem het huidige tekort aan geschoolde arbeidskrachten, dat alleen maar is verergerd door de mobilisatie in Rusland. “De staat breidt de bewapeningssector uit, die vervolgens als een kankergezwel de gezonde cellen van de civiele economie overneemt”, zegt Igor Lipsiz.
Poetin zal er alles aan doen om de oorlog tegen Oekraïne te winnen
Lipsiz verwacht dat Poetin en zijn machtsstructuur er alles aan zullen doen om geld in te zamelen voor de oorlog in Oekraïne – zelfs als dit betekent dat het financiële systeem instort of dat de pensioenen van de bevolking worden verlaagd. Volgens Lipsiz worden de pensioenen nu al niet aangepast zoals zou moeten gezien de hoge inflatie.
Vasily Astrov van het Weense Instituut voor Internationale Economische Studies (WIIW) deelt deze beoordeling. Hij gelooft dat Poetin altijd een manier zal vinden om de oorlog voort te zetten. “Poetin zal niet zonder geld komen te zitten voor de oorlog”, zei de Rusland-expert vorige week. “Voor de Russische economie is de vraag meer wat er na de oorlog komt, aangezien deze er momenteel volledig van afhankelijk is”, voegde Astrov eraan toe.
Als gevolg van het tekort aan geschoolde arbeidskrachten en de door de staat gecontroleerde oorlogseconomie stegen de reële lonen in Rusland vorig jaar met bijna acht procent, terwijl de particuliere consumptie met 6,5 procent toenam, volgens een rapport van het in Oost-Europa gespecialiseerde instituut.
Russische economie: Poetin accepteert offers
Igor Lipsiz gelooft echter niet dat er iets aan de macht van Poetin zal veranderen als de economische problemen nog merkbaarder worden onder de bevolking. “Geen enkele verslechtering van de economische situatie zal tot massaprotesten leiden. Zelfs als voedsel, net als in de Sovjet-Unie, weer alleen met postzegels kan worden gekocht, wat volgens mij binnenkort mogelijk zal zijn, zullen de mensen het verdragen. Mensen verhongeren dan, gepensioneerden nemen alleen goedkope medicijnen en sterven eenvoudigweg. De politieke situatie zal niet veranderen”, zei hij tegen de krant FAZ.